اگه فکر میکنین نیازی به سواد رسانه ای ندارین، این متن رو نخونین

دکتر حمیدرضا کمالی . نائب رئیس انجمن سوادرسانه ای ایران

یه مژده و خبر بسیار مهم دارم از طرف یکی از دانشجویان ایرانی ترم آخر پزشکی در ووهان در مورد راهکار موفق چینی ها در مهار کرونا که ساعتی پیش برام فرستاده و برای اولین بار فقط برای شما دوستان خوبم در این گروه منتشر میکنم تا خودتون و خانواده رو از نگرانی در بیارین. اون هم اینه که؛

  • .

« اگه جوراب پاریزین شیشه ای که در هر مغازه ای هم پیدا میشه رو توی مخلوط آب لیموی تازه و کمی تفاله چای بذارین و بعد از ۴۵ دقیقه اونو تو هوای آزاد، خشک کنین و بعد سرتون رو توش قرار بدین، به دلیل خاصیت دوقطبی آنتی باکتریالی که ایجاد میکنه هیچ ویروس کرونایی امکان نزدیک شدن تا دو متری شما رو نداره»

…..

….

….

….

…..

…..

…..

سلام و درود بر دوستان فرهیخته و عزیز

  • می دونم که شما علی رغم محبت و اعتمادی که به من داشتین، این پیام رو خیلی جدی نگرفتین. اما اگه این پیام با عکس «پروفسور سمیعی» در سطح گسترده ارسال شده بود، شاید از فردا بازار جوراب فروشان از کسادی در می اومد. واقعاً چرا؟
  • .
  • آخرین نشانه پذیرش یک متن توسط یک محقق و دانشمند، اینه که در مقالات و نوشته های خودش به اون اشاره میکنه ولی اکثر ماها در فضای مجازی به محض اینکه پیامی به نظرمون جدید، جالب و مهم جلوه بکنه، اون رو بازنشر میدیم.
  • .
  • جالبه که در برخی موارد حتی قبل از این که پیام رو به طور کامل بخونیم، صدا رو تا آخر گوش کنیم و ویدیو رو تا آخر ببینیم، اون رو برای ده ها نفر دیگه، بازارسال یا فوروارد می کنیم. مهمترین علت این کار اینه که اون پیام از نظر ما، بسیار «جدید، جالب و مهم» جلوه کرده و می خواهیم دیگران رو هم در لذت آگاهی شریک کنیم. در این راه معمولاً به اینکه دریافت این پیام چه فایده عملی مشخصی برای مخاطب داره؟ و ارسال و بازنشر اون چه فایده ای برای خودمون داره؟ کاملا بی توجهیم.
  • .
  • واقعیت اینه که ما هرچه مطالعات و اطلاعات کمتری درباره موضوع یک پیام داشته باشیم، اون متن برای ما «جدیدتر، جذاب تر و مهمتر» جلوه می کنه و علاقه زیادی به بازنشر سریع ­تر اون داریم.
  • .
  • شخصا در طول یک ماه گذشته که بحران کرونا شروع شده، از دوستانی که از فضلای حوزه علمیه هستند، ده­ها پیام درباره وضعیت کوچه پس­ کوچه ­های اروپا، آمریکا و استرالیا دریافت کردم در حالی که متقابلاً؛ دوستان خارج­ نشینم پیام ­های بسیاری در مورد وضعیت قم، مشهد و همینطور داخل و پیرامون حرم های امام زادگان برام فرستادن. کم نیستند، خانم­ های محترم خانه­ داری که توصیه­ های تخصصی پزشکی می فرستن و هنرمندانی که گزارش­های مفصل آینده­ پژوهی در خصوص اقتصاد جهانی رو بازنشر می دن. مازندرانی­ ها از جزیره قشم و خوزستانی ­ها درباره بیمارستان های رشت، خبر و فیلم پخش می کنن.
  • .
  • با اقتضائات و ارزش های فضای مجازی ناآشنا نیستم ولی برای مدیریت وقت و رفتارمون و برای آرامش بخشی به جامعه، می خوام سه پیشنهاد رو در قالب درخواست مطرح بکنم، خوشحال میشم با نظرات تون اینها رو نقد و کامل بکنین و قابلیت اجرایی شدن اونها رو افزایش بدین:
  • .
  • اول اینکه؛   خودمون رو فریب ندیم. اگر کسی فکر میکنه در بیش از سه موضوع تخصص داره، مطمئن باشه هیچ تخصصی نداره. جز در ارتباطات عاطفی و دوستانه، از موندن در هرکانال و گروهی که ارتباط مستقیمی با حوزه کاری و تخصص ما نداره، خارج بشیم و خودمون رو از قرارگرفتن در معرض ­مستمر پیام هایی که برای ما فایده مشخصی ندارن، آزاد کنیم. مطمئن باشین چیزی رو از دست نمیدین.
  • .
  • دوم اینکه؛ به محض مشاهده یا دریافت یک پیام مهم، اول ارتباط موضوع اون پیام رو با تخصص کسی که اون رو برای ما فرستاده، مورد بررسی قرار بدیم و اگه فرستنده، در موضوع پیام تخصصی نداره به صورت بسیارمحترمانه و بدون اینکه وارد بحث در جزئیات و محتوا بشیم، با هدف مدیریت ورودی ها، فقط یک سوال ساده در مورد «راستی آزمایی برون متنی» اون پیام، از ایشون بپرسیم. مثلا؛ اینکه
  • آیا خودتون متن اولیه رو در سایت یا منبع اصلی دیدین؟
  • لینک منبع اصلی رو دارین؟
  • مطمئن هستین که ترجمه از دقت کافی برخوردار هست؟
  • آیا ممکنه نویسنده متن، خودش ذی ­نفع هم باشه؟
  • به نظرت این متن تقطیع نشده؟ و…
  • .
  • سوم اینکه ؛ سعی کنیم فقط در موضوعی که تخصص داریم، پیامی رو تولید یا بازنشر کنیم. حتی اگه خارج از تخصص مون، موضوعی به ذهن­ ما رسید یا پیامی دریافت کردیم که فکر میکنیم «بسیار مهم، جالب و جدیده»، باز هم وقت خود و دیگران رو تلف نکنیم.

ایرادی نداره اگه بعضی وقتا برای اثبات دانش و تخصص مون، فعل «نمیدونم» رو با صدای بلند تکرار کنیم.

  • یکی از مزیت های خوب ما ایرانی ها، طنز پردازی و رعایت اخلاقه، معلومه که ارسال پیام های اخلاقی و طنزهای فاخر و شادکردن دیگران استثناست و نیازی به تخصص نداره.

درود بر شما

ممکن است مطالب زیر را بپسندید
۳ Comments
  1. Seyed Mostafa Mostafavi می گوید

    دوست عزیز و فرهیخته ام، جناب استاد کمالی! وقتی متن مقاله شما را می خواندم، خود را مصداق آن دیدم، که در بازارسال مطالب به همین صورت عمل کرده ام، مدتی قبل بسیاری از کانال های فضای مجازی که در آن عضو بودم را حذف کردم و از آن خارج شدم، اما مشکل اینه که حضور در این کانال ها مثل همین ویروس می مونه و واگیر داره، کافی یکی برای شما پیام جالبی را بازارسال کند، از عشق اون مطلب شما هم جذب می شوید و در کانال جدیدی عضو خواهی بود که وقت زیادی از شما را برای دنبال کردن آن می گیرد، به حداقل رساندن کانال ها یکی از راه های خلاصی از این وضعیت است و با شما کاملا موافقم که باید صرفا در کانال هایی عضو بود که مرتبط با علایق و تخصص شماست.
    کانالیزه کردن اطلاعات ورودی می تواند راه نجات ما از این پراکندگی است
    مقاله کاربردی خوبی در این بلبشوی بمباران اطلاعات بود

    1. حمیدرضا کمالی می گوید

      سلام و درود
      شما خودتون از فعالان فرهیخته حوزه رسانه و فضای مجازی هستین
      ممنونم از لطف و محبت شما

  2. آرش تابع می گوید

    سلام و عرض ادب
    استاد عزیزم جناب آقای دکتر کمالی
    مطالبتان بسیار جامع و بی نظیره
    اول از خودم شروع میکنم و تلنگری برای خودم
    ای کاش توهم دانایی تو جامعه کم بشه اون موقع اوضاع خیلی عالی تر از این وضعیت موجود میشه
    ارادتمند همیشگی شما

نظر خود را بفرمایید :

آدرس ایمیل شما در سایت نمایش داده نخواهد شد.